Hemodiyaliz

Hemodiyaliz, ileri derecede böbrek yetmezliği yaşayan bireylerde, vücuttaki zararlı maddelerin ve fazla suyun temizlenmesini sağlayan bir tedavi yöntemidir. Böbrekler normalde bu maddeleri idrar yoluyla atar, ancak böbrek yetmezliği durumunda bu atılım gerçekleşmez ve maddeler vücutta birikir. Hemodiyaliz, bu atıkların vücuttan uzaklaştırılmasına yardımcı olur.

Bu tedavi sırasında hastanın kanı, ince zardan yapılmış bir diyalizör aracılığıyla geçer. Kan, diyalizörün içindeki özel bir sıvıya (diyalizat) temas eder ve zararlı maddeler bu sıvıya geçerek vücuttan uzaklaştırılır. Hemodiyaliz için genellikle hastanın ön kolunda oluşturulmuş bir fistül kullanılır. Fistül, atardamar ve toplardamarın cerrahi olarak birleştirilmesiyle oluşturulan kalıcı bir damar yoludur. Fistül, hemodiyaliz tedavisinin sorunsuz ve zamanında başlamasını sağlar. Fistül oluşturma işlemi küçük bir cerrahi müdahale gerektirir ve genellikle bir ay içinde kullanıma hazır hale gelir.

Fistülü bulunmayan hastalar için, diyaliz gerektiğinde boyun ya da göğüs boşluğundaki kalın damarlara bir kateter yerleştirilir ve bu işlemden sonra fistül operasyonu yapılır.

• Uyku bozuklukları

• Halsizlik

• Bacaklarda ve yüzde şişmeler

• Nefes darlığı

• Bulantı

• İştahsızlık

• Hıçkırık

• Kilo kaybı

• Anormal kanama

Eğer bu belirtilerden biri veya daha fazlası ortaya çıkarsa, ya da doktorunuz laboratuvar testlerinize bakarak sizi uyarırsa, diyaliz ihtiyacınız olabilir.

Yeterli miktarda diyaliz almak, sağlığınızı korumak ve uzun bir yaşam sürdürmek için kritik öneme sahiptir. Yeterli diyaliz:

• Kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar ve günlük yaşam aktivitelerinizi daha etkili bir şekilde gerçekleştirmenize yardımcı olur.

• Uzun ve kaliteli bir yaşam sürmenizi destekler.

• Hastaneye yatmanıza neden olabilecek tıbbi problemleri önler.

Yeterli diyalizi alıp almadığınız, diyaliz ekibiniz tarafından yapılan Kt/V, URR veya üre azalma oranı gibi ölçümlerle belirlenir. Bu ölçümler, genellikle ayda bir kez kan örnekleri alınarak yapılır. Ayrıca, idrar toplamanız da istenebilir. Kt/V değerinin en az 1.2, URR değerinin ise en az %65 olması gerektiğini bilmek önemlidir. Hemodiyaliz genellikle haftada 3 kez uygulanır ve her seansın süresi genellikle 4 saat veya daha fazladır. Diyaliz sürenizin kısaltılması, sağlık sorunlarına yol açabilir.

Eğer ölçülen değerler hedeflerin altında ise, diyaliz ekibiniz şu konuları kontrol edebilir:

1. Damar yolunuz yeterli kan akışını sağlıyor mu?

2. Diyalizörünüz uygun mu, daha büyük bir diyalizör kullanma imkanı var mı?

3. Diyaliz süreniz yeterli mi, yoksa seanslardan erken çıkıyor musunuz?

4. Diyalizat hızınız artırılabilir mi?

5. Kan örnekleriniz uygun şekilde alınmış mı?

Hemodiyaliz seanslarınızın aksaması, diyaliz yeterliliğinizi olumsuz etkileyebilir.

Diyaliz ekibiniz, size özel bir tedavi programı oluşturur. Bu program:

1. Hangi tip ve büyüklükte diyalizöre ihtiyacınız olduğunu belirler.

2. Kan ve diyalizatın hızını düzenler.

3. Haftada kaç kez ve her seansın kaç saat süreceğini belirler.

Diyaliz dozunuzun doğru hesaplanması için genellikle üre kinetik model (UKM) kullanılır. Diyaliz sırasında kan örnekleri alınarak ve gerekirse idrar toplanarak, kanınızdaki üre miktarının ne kadar azaldığı hesaplanır. Ayrıca, diyaliz öncesi ve sonrası kilonuz da dikkate alınarak Kt/V değeri hesaplanır. Bu hesaplama:

1. Tedavinizi daha iyi planlamaya yardımcı olur.

2. Hedeflenen diyaliz dozuna ulaşmada hataları ortadan kaldırır.

3. Diyaliz merkeziniz, URR ölçümünü de kullanarak doz ayarlamaları yapabilir.

Diyaliz ekibiniz, Kt/V ve URR dışında, tedavinizin planlamasında yardımcı olacak kan ve idrar testleri de yapar. Ayrıca, diyaliz öncesi, sonrası ve esnasında kilo ve tansiyonunuzu takip eder. Önemli test sonuçlarınızı bir takip kartında saklamak, kendi sağlığınızı takip etmenize yardımcı olabilir.

Diyaliz sürecinde rahat bir tedavi deneyimi yaşamanız için ekibiniz, kramp, bulantı, başağrısı ve baş dönmesi gibi belirtileri önlemeye çalışır. Bu belirtiler ortaya çıktığında hekimlerinize bildirerek, gerekli değişiklikleri yapmalarını sağlayabilirsiniz.

• Sıvı çekim hızının ayarlanması

• Diyalizattaki sodyum miktarının artırılması

• Hipertansiyon ilaçlarınızın gözden geçirilmesi

• Kuru ağırlığınızın düzenlenmesi

• Diyalizatın sıcaklığının azaltılması